Άσθμα

Το άσθμα είναι μία συχνή νόσος  με επιπολασμό που κυμαίνεται μεταξύ του 1-22% του παγκόσμιου πληθυσμού. Υπολογίζεται ότι 358 εκατομμύρια ανθρώπων υποφέρουν από άσθμα παγκοσμίως και ότι το άσθμα ευθύνεται για 495.000 θανάτους ετησίως σε όλο τον κόσμο¹.

Το άσθμα συχνά σχετίζεται με χρόνια φλεγμονώδη διαταραχή και με υπεραντιδραστικότητα των αεραγωγών μετά από άμεσο ή έμμεσο ερεθισμό².

Χαρακτηρίζεται από ποικίλα συμπτώματα όπως συριγμό, δύσπνοια, σφίξιμο στο στήθος, βήχα και από μεταβαλλόμενο εκπνευστικό περιορισμό της ροής του αέρα². Αυτές οι διακυμάνσεις προκαλούνται συχνά από παράγοντες όπως η άσκηση, η έκθεση σε αλλεργιογόνο ή ερεθιστική έκθεση, αλλαγή του καιρού ή ιογενείς αναπνευστικές ασθένειες². Τα συμπτώματα συχνά επιδεινώνονται την νύχτα ή νωρίς το πρωί, ενώ οι ασθενείς μπορούν να βιώνουν περισσότερα του ενός τύπων συμπτωμάτων².

Επιπροσθέτως της φλεγμονώδους αντίδρασης, δομικές αλλαγές - που συχνά περιγράφονται ως αναδιαμόρφωση των αεραγωγών - εμφανίζονται σε ασθενείς με άσθμα. Αυτές τις αλλαγές σχετίζονται με την σοβαρότητα της ασθένειας και ίσως έχουν ως αποτέλεσμα την σχετικά μη αναστρέψιμη στένωση των αεραγωγών¹.

Το επίπεδο ελέγχου του άσθματος είναι ο βαθμός στον οποίο τα χαρακτηριστικά του μπορούν να παρατηρηθούν στον ασθενή ή έχουν μειωθεί από τη θεραπεία. Ο έλεγχος του άσθματος εκτιμάται σε 2 βασικούς τομείς: τον έλεγχο των συμπτωμάτων και τον μελλοντικό κίνδυνο για ανεπιθύμητες εκβάσεις ².

Ανάλογα με την σοβαρότητα του το άσθμα κατηγοριοποιείται σε ήπιο, μέτριο και σοβαρό άσθμα². Η σοβαρότητα αξιολογείται αναδρομικά, μετά από τουλάχιστον 2-3 μήνες θεραπείας, από το επίπεδο της θεραπείας που απαιτείται για τον έλεγχο των συμπτωμάτων και των παροξύνσεων²

Το άσθμα είναι μια ετερογενής ασθένεια και επηρεάζει τους ανθρώπους ανεξαρτήτως ηλικίας. Οι ομάδες δημογραφικών, κλινικών και/ή παθοφυσιολογικών χαρακτηριστικών ονομάζονται συχνά «φαινότυποι του άσθματος». Έχουν εντοπιστεί πολλοί κλινικοί φαινότυποι, μερικοί από τους πιο συνηθισμένους είναι²:

• Αλλεργικό άσθμα: αυτός είναι ο πιο εύκολα αναγνωρίσιμος φαινότυπος άσθματος, ο οποίος συχνά ξεκινά στην παιδική ηλικία και σχετίζεται με παρελθοντικό ή/και οικογενειακό ιστορικό αλλεργικής νόσου όπως το έκζεμα, αλλεργική ρινίτιδα ή αλλεργία σε τρόφιμα και φάρμακα.
• Μη αλλεργικό άσθμα: ορισμένοι ασθενείς έχουν άσθμα που δεν σχετίζεται με αλλεργία.
• Άσθμα όψιμης έναρξης: ορισμένοι ασθενείς και ιδιαίτερα γυναίκες παρουσιάζουν άσθμα για πρώτη φορά στην ενήλικη ζωή τους και τείνουν να είμαι μη-αλλεργικοί.
• Άσθμα με επίμονο περιορισμό της ροής του αέρα: ορισμένοι ασθενείς με μακροχρόνιο άσθμα αναπτύσσουν περιορισμό της ροής του αέρα που είναι επίμονος ή ατελώς αναστρέψιμος.
• Άσθμα σχετιζόμενο με την παχυσαρκία: ορισμένοι παχύσαρκοι ασθενείς με άσθμα έχουν έντονα αναπνευστικά συμπτώματα²

Η διάγνωση του άσθματος βασίζεται στην αναγνώριση του μοτίβου των συμπτωμάτων του αναπνευστικού συστήματος και στο μεταβαλλόμενο εκπνευστικό περιορισμό της ροής του αέρα.  Η περιγραφή των συμπτωμάτων μπορεί να ποικίλλει ανάλογα με την ηλικία και την κουλτούρα των ασθενών².

Στην εκτίμηση του άσθματος αξιολογούνται ο έλεγχος των συμπτωμάτων, ο κίνδυνος για δυσμενείς εκβάσεις όπως παροξύνσεις, η πνευμονική λειτουργία και οι ανεπιθύμητες ενέργειες, η τεχνική λήψης των θεραπειών και η συμμόρφωση σε αυτές, καθώς και οι συνοσηρότητες που μπορεί να συνεισφέρουν στο φορτίο των συμπτωμάτων και την ποιότητα ζωής².